
Dag 5: Lenie, Songkurai en de drie Pagoden
Vandaag een uurtje later opstaan. Dat komt iedereen wel goed uit na de belevenissen van gisteren. Het ochtendprogramma is vandaag gericht op de spooorlijn, de middag is vrij en zijn er wat toeristische uitstapjes te maken. De Mon-bridge bijvoorbeeld ligt hier om de hoek. We zitten hier tegen de Birmese grens aan en dus middenin F-force gebied. Hier liggen legendarische kampen als Songkurai en Kami Songkurai. De Britse F-force die hier in mei 1943 naar boven werd gestuurd bestond oorspronkelijk uit 3.400 man. Uiteindelijk hebben ruim 2.000 van hen het niet overleefd. Hier zat alles tegen. Ze waren al ziek toen ze in Bang Pong uit de trein werden gezet en 300 kilometer moesten lopen om deze lokatie te bereiken. De kampen lagen hier erg afgezonderd, logistiek ellendig, waardoor de voedselsituatie dramatisch was. Tenslotte droeg de groep ook nog eens cholera met zich mee. Nadat de spoorlijn was voltooid, zijn er ook nog zogenoemde “tunnel parties” naar Songkurai gestuurd. Niet om een tunnel voor de trein te graven, maar om in de heuvels verdedigingswerken aan te leggen voor de Japanners. Die waren bang dat de Engelsen vanuit Birma via het spoor Thailand zou binnenvallen. Er werden door krijgsgevangen dus in 1944 geschutsposities aangelegd in de heuvels langs het spoor. Bij dit werk waren Nederlanders betrokken, waaronder de vader van Lenie Gottmers-Husseman.
Onze zoektocht vandaag begint met een stop bij het voormalige kamp Kami Songkurai. We lopen door de blubber, staan op het spoorbed en luisteren naar Rod die uiteraard weer een hoop te vertellen heeft.
De volgende stop is de bridge on the river Kwai bij het voormalige kamp Songkurai. Nergens langs de spoorlijn zijn er zoveel slachtoffers gevallen als hier in dit kamp. Lenie is ontroerd dat zij eindelijk op de plek staat waar haar vader is overleden. Als wij zien hoeveel het Lenie doet, smeed ik samen met Rod een plannetje. Daarover straks meer.
We stoppen nog kort bij de geschutsposities die de tunnelparties moesten aanleggen en rijden dan door naar de volgende stop “de drie pagoden”. De drie pagoden vormen een karakteristieke landmark. Iets moois, iets krachtigs, iets eigens. De pagoden komen dan ook vaak terug in logo’s, in die van de TBRC, in die van onze eigen SHBSS, maar bijvoorbeeld ook in die van de provincie Kanchanaburi. Ze staan aan de grens met Thailand en Birma en verwijzen naar een lang geleden geleverde en door de Thai gewonnen slag met de Birmezen. Dit is uiteraard de plek voor de traditionele groepsfoto. Daarna kan iedereen naar eigen behoefte wat rondneuzen op het marktje. Een liter whiskey voor anderhalve Euro. Edu maakt niet dezelfde fout als tijdens de vorige reis en laat de fles staan. Puur vergif legt hij uit.
Als de grote bus richting de lunch vertrekt knijpen wij er in de minibus even tussenuit. Rod en ik nemen Lenie mee naar de plek waar de oorspronkelijke begraafplaats van Songkurai heeft gelegen. Eric en Carla Sinnighe zijn mee voor de moral support en we zijn allemaal aangedaan als Lenie in de stilte van de natuur een bloem ophangt ter nagedachtenis aan haar vader. Een prachtig eerbetoon. Ik kijk even naar Rod en zie de blik in zijn ogen die ik zo vaak bij hem heb gezien …. Dit zijn de kleine momenten waar hij het voor doet. Dit zijn ook de momenten waarvoor wij als SHBSS elke twee jaar deze reis organiseren.
De lunch is weer prima, dat is bijna geen nieuws meer. We zijn terug in het resort, de middag is vrij. Sommigen lopen even naar de Mon bridge, de bus brengt liefhebbers naar een tempel, anderen nemen even rust in het Suan Magmai Resort. Ik zelf kuier samen met Corry even de Mon bridge op. Het is de op een na langste houten brug te wereld. Het ziet er oud uit maar is uit de jaren tachtig. Aan de overkant wat toersitenwinkels van het Mon-volk.
Vanavond hebben we Rod bereid gevonden om zijn enorme fotocollectie van de spoorlijn te laten zien. Met fotos van tijdens de oorlog en van zijn onderzoek. Ze hebben gisteren met Karaoke de beamer van het hotel gesloopt (niet onze groep!) dus we proberen het met een grote tv en dat gaat best. Het zal niet laat worden, want morgen gaan we terug naar Kanchanaburi en wacht een druk programma met onder andere Hintok en de Hell Fire Pass. Het was vandaag een prachtige dag. Een echte pelgrimsdag.
Geweldig goed verslag van een geweldig boeiende reis, Erik! Dank je wel!
Ik reis in gedachten met jullie mee en herken veel in het verhaal, de foto’s en de emoties. Ben zo blij dat wat we in 2013 zijn begonnen als een eenmalige expeditie, nu een waardevolle SHBSS-traditie is geworden. Ook met dank aan TBRC. Hartelijke groet aan Rod, Terry, Andrew en de rest van de crew. En natuurlijk ook aan alle pelgrims!
Geweldige trip maar voor mijn zwager zeer emotioneel, daarom ben ik als schoonzus heel blij met de fotos en de verhalen op jullie site. Kijk er iedere dag naar uit, de belevenissen etc. Fantastisch
Caramea schoonzus van Erik Schonherr
Ontroerend goed!
Dit is geschiedenis met lijvelijke beleving! Dit moet je gewoon eigenlijk zo ervaren. Geweldig!
Ach Lenie, ontroerend dat je op de plek bent waar je vader is overleden. Ook wel mooi dat je daar kunt zijn. Sterkte.
Jeanne
(Zoon van oud-Knil militair die het gelukkig overleefde en broer van jullie reisgenoot Geertje). ….. hebben ze ook take away bij al die lekkere restaurants waar jullie komen? Ik wil graag tumis kungung!
Trouwens; even dit. Het valt mij op dat het werkwoord ‘overlijden’ zo vaak wordt gebruikt. M.i. is er echter niemand overleden aan de spoorlijn. De mannen die het niet hebben overleefd, zijn dood gegaan of vermoord. Deze werkwoorden geven precies aan dat er bijzondere cq erbarmelijke omstandigheden aan de orde waren aan het einde van het leven. Overlijden doe je in min of meer gewone omstandigheden (in je bed of in ieder geval in veelal voorziene omstandigheden). Het werkwoord overlijden doet m.i. in dit verband tekort aan de betreffende mensen die zonder die spoorlijn en gevangenschap veelal nog lange jaren hadden geleefd.
Ik bedoel deze bijdrage overigens echt positief! En leef met jullie mee in de resterende dagen. Groet aan Geertje.
Hai Pel en Peter, inderdaad was ik daar maar ook, dit maakt zeker een grote indruk op mij.
Lieve Lenie, wat bijzonder dat je nu letterlijk op deze plek mag staan, het verleden wordt in het NU geplaatst. Liefs Froukje
Na thuiskomst kijk ik nog eens naar de foto’s van de drie ‘pagoden’ op de grens met Birma (Myanmar) en het moet mij van het hart dat ik ze niet erg indrukwekkend vind. Ik had ze veel groter en imposanter voorgesteld. De drie stupa’s voor het monument op Bronbeek maken op mij veel meer indruk.
Dag Jules,
Ik had precies hetzelfde. Is dat nou alles.
Wellicht zijn wij “verwend” met het indrukwekkende monument op Bronbeek.
Desondanks was het wel een hele bijzondere plek om te zijn/