Herdenkingspagina 2023 – Samen doorvertellen
Ieder jaar in augustus worden de slachtoffers van de Birma-Siam en Pakan Baroe spoorwegen – die onder bezetting door Japan in de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië zijn aangelegd – herdacht tijdens de Birma-Siam Spoorweg & Pakan Baroe Spoorweg herdenking op Landgoed Bronbeek in Arnhem (Velperweg).
Herdenking Birma-siam Spoorweg &
Pakan Baroe Spoorweg
Zaterdag 19 augustus 2023, Landgoed Bronbeek
Hoe vertellen we de verhalen door en waarom is dat doorvertellen zó belangrijk? Dat waren de vragen waar we vandaag met ruim 600 bezoekers bij stilstonden. Een spektakel aan kleuren van het prachtige Landgoed Bronbeek, de warmte, de verbondenheid. Alles was in harmonie. Herdenken, zoals we willen.
Hebt u de herdenking gemist of wilt u terugkijken? Via onderstaande knop vindt u de link naar de videoregistratie of bekijk via deze link alle foto’s die door Arjan Vrieze zijn gemaakt.
Vanaf 10.00 was het landgoed geopend voor bezoekers. Voorzien van koffie of thee en een smakelijke plak spekkoek, konden zij zich verder het terrein op begeven waar meerdere informatieve stands stonden. Zo was er onze boekenstand, werden verschillende boeken via Stichting Herdenking Slachtoffers Japanse Zeetransporten verkocht en stond Hendrik Boot er met zijn boek ‘Scheepsrampen en Jappenkampen’. Naast dat de spoorzoekers Eric, Bas en Miyuki gasten hielpen met vragen over hun familieleden, hielden Bas en Eric een presentatie over hoe zij opzoek gaan in archieven, notities en dagboeken om familieleden meer betekenis te geven aan hun aan de spoorweg verloren familielid.
In een propvolle Indische zaal in Museum Bronbeek, gaf Bas een gedetailleerd inzicht in het aantal doden aan de spoorlijnen en daarbij de meest voorkomende doodsoorzaken. Ook al waren de Japanners niet altijd even eerlijk over de doodsoorzaak; dood door ophanging beschrijven als hartfalen klopt technisch wel maar is natuurlijk wel wat naast de waarheid.
Eric nam de toehoorders mee in de zoektocht naar zijn vader als een voorbeeld wat er allemaal nog te vinden is van familieleden die aan de spoorlijnen hebben gewerkt.
De boodschap van Bas en Eric was duidelijk: heeft u vragen over het verhaal van uw familielid die aan één van de spoorwegen heeft gewerkt, stel ze dan aan ons Spoorzoekteam (info@shbss.nl). Zij hebben enorm veel ervaring in het zoekwerk (al meer dan 160 families uitgezocht) en gaan graag voor uw aan de slag.
Om 11.30 heette ceremoniemeester Thijs Meijer alle bezoekers welkom, ook thuis. Het thema van dit jaar was ‘waarom verhalen vertellen belangrijk is’. Een thema wat goed aansluit bij de huidige opzet van de herdenking waarbij het overdragen van verhalen het belangrijkste is. Ook dit jaar stak onze jonge vrijwilliger Ella de kaars aan om daarmee de kijkers thuis te verbinden en de herdenking officieel te beginnen.
De eerste speech werd gehouden door voorzitter Lars Bannink (28). Deze kunt u hier teruglezen.
Verhalen vertellen is belangrijk.
Ze geven ons als mens betekenis.
Hierna werden de drie spoorwegveteranen Ed van de Logt, Jos Wessels en Hendrik Hansen uitgenodigd om de veteranenkrans te leggen. Eigenhandig hing Van de Logt hem op. Alsof het afgesproken was zouden ze het monument staand groeten. Elkaar ondersteunend. De herdenking was volmaakt…
Na de meest indrukwekkende kranslegging die we misschien wel ooit gehad hebben – en die met luid applaus werd afgekondigd – werden er kransen gelegd namens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de gemeente Arnhem, de commissaris van de Koning in Gelderland, het ministerie van Defensie, de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht en de Ambassade van het Koninkrijk Thailand.
De eerste driegeneratiekrans – die symbool staat voor het doorvertellen van verhalen aan de volgende generaties – werd voor de Birma-Siam spoorweg door de familie Van Dam gelegd.
Tamara vertelde over haar grootmoeder en hoe zij haar vader op tienjarige leeftijd door de Birma-Siam spoorweg verloor. Een toespraak die raakte (toespraak Tamara).
Erover praten is en blijft moeilijk… Mijn oma zei dan: “als je dit leest, weet je wat ik heb meegemaakt”.
De vreemde gevoelens dat er iets heel ergs gebeurd moet zijn, kloppen. Langzaamaan vallen wat stukjes op hun plek. Verzwegen puzzelstukjes.
Hierna volgde de familie Gehrke voor de Pakan Baroe spoorweg. Stephanie vertelde dat zij er pas een jaar geleden achterkwamen dat haar opa aan de Pakan Baroe spoorweg had gewerkt. Hij vertelde daar nooit over… Het was zoeken, in archieven, websites, passagierslijsten, en toen… Verbijstering, spanning en blijdschap, het was voelbaar (toespraak Stephanie).
Na de driegeneratieskransen legden verschillende organisaties kransen en bloemstukken bij het monument waarna de taptoe en de minuut stilte volgden.
Ter afsluiting van de herdenking en voorafgaand aan het bloemen defilé, werd de inmiddels bekende vilten melati krans namens Stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945 samen met Jong1508 – de jongerentak van de nationale herdenking – gelegd. Bij het afsluitende defilé liepen de spoorwegveteranen traditiegetrouw voorop.
Dat mensen live mee hebben kunnen kijken vanuit huis, is geweldig! Op zondagochtend 20 augustus is de herdenking al meer dan 860 bekeken… Daar zijn we het professionele team van AR Video, in samenwerking met Hombergen Geluid, ontzettend dankbaar voor. Zo bereiken wij nog meer mensen!
De gehele herdenking stond onder muzikale begeleiding van Koninklijke Militaire Kapel ‘Johan Willem Friso’ en werd aangevuld met intermezzo’s van Marcel Luntungan en Mathilde Keij.
Zij speelden de schitterende nummers Bloed in mijn bloed – Wende Snijders en Ik hoop dat je niet alleen bent – Jean Bosco Safari.
Zaterdagochtend werd een prachtig en diepgaand artikel gepubliceerd door De Gelderlander. Hier lag de focus op het spoorzoekersteam met Eric en Bas, wat het doel hierachter is en wat hun werk betekent voor de zoekende familie. Lees het via de link hieronder.
In de media
Omroep Gelderland maakte een reportage in hun journaal van zaterdagavond. Zij spraken met veteraan Hendrink Hansen en focusten op hoe jongeren een rol vervullen tijdens de herdenking en liepen daarom met kransdrager Milou (12) mee. Bekijk hieronder de uitzending (vanaf 04.10 min) of lees hier het artikel.
Documentaire: In de voetsporen van Abraham Olckers
Na de herdenking volgde een heerlijke lunch in de Kumpulan. Aansluitend daarop werd de documentaire ‘In de voetsporen van Abraham Olckers’ vertoond. Een documentaire gemaakt door Paul Kotvis en Lotte van der Krogt, waarin zij op zoek gaan naar het antwoord hoe trauma’s door families heen werken: het intergenerationele trauma. Olckers overleed in november 1943 aan de gevolgen van het werk aan de Birma-Siam spoorweg.
Om hem voor altijd te eren voor zijn offer, reikte commandant kolonel Van Kuijck het Mobilisatie-Oorlogskruis postuum uit. Ere wie ere toekomt.
Bloemen bij het monument
Zoals ieder jaar verzorgde Beekhuizen Bloembinders de prachtige decoratie van het monument. Ook dit was weer wonderschoon en geeft de herdenking nog meer nadruk.
De activiteiten van de SHBSS worden mede mogelijk gemaakt door financiële steun van het Vfonds, het Nationaal Comité 4 en 5 mei, het Ministerie van Defensie en het Nederlands Veteranen Instituut.
